In mijn vorige post kondigde ik het aan — de volgende crisis die we tegen gaan komen is de vastgoedcrisis.

Even in perspectief: Griekenland is ongeveer de 27-ste economie van de wereld qua omvang. Het bruto nationaal product is iets van 233 miljard euro (volgend jaar een stuk minder, maar dat hoort erbij als je op te grote voet leeft) — tegen een staatsschuld van 162% dit jaar en naar schatting 173% volgend jaar. Rekenmachientje erbij en de uitkomst is ruim 400 miljard euro schuld anno 2012.

400 Miljard euro. Dat is wat er wereldwijd elke anderhalf tot twee jaar geïnvesteerd wordt in vastgoed. Mooie business, vooral in de groeimarkten zoals India en China… Hoewel, daar beginnen zich ook al de eerste tekenen van overcapaciteit af te tekenen. In die zin lopen deze landen een jaar of acht, negen achter op het westen. In Nederland is namelijk al tien jaar sprake van bouwen voor de k’s z’n k: wegzetten van pensioengeld tegen fictieve rendementen. Leegstand.

Deze week gaf de ‘branche’ aan dat er toch wel 7 miljard afgeschreven moest worden op de vastgoedportefeuilles van de marktpartijen. Een bedragje van niks als je het afzet tegen de bedragen die ‘onze’ pensioenfondsen jaarlijks investeren in stenen, beton en glas. En toch — iemand is volgens mij een nulletje vergeten. Er zou namelijk tientallen miljarden afgeschreven moeten worden. En tenminste 10% van de voorraad gesloopt, maar dat mag niemand hardop zeggen (ik doe het stiekem toch).

Dat nulletje gaat trouwens de komende jaren veelvuldig terugkomen. Want die vele duizenden leegstaande kantoren gaan echt niet verhuurd worden aan de tienduizenden werknemers die zich genoodzaakt zien om zzp‘er te worden; zij maken een hoekje in de garage vrij en bestempelen de kinderslaapkamer tot kantoor. Miljoenen meters aan commercieel vastgoed gaan nooit en te nimmer iets opbrengen qua huurpenningen (over afschrijvingen heb ik het niet — geen porno op deze site). Die rekenmodellen van de pensioenfondsen aangaande hun rendement op de investeringen in vastgoed zullen net zo reëel blijken te zijn als de sprookjes van Grimm. De pensioenen gaan op korte termijn de inflatie niet meer volgen, die uitkeringen krijgen straks de allure van de salarissen van Weimar-Duitsland: op de eerste van de maand nog net voldoende om een brood van te kopen, twee dagen later niet genoeg voor een schoenveter…

Oké, het is misschien iets te veel doem, maar toch: iets ruikt vuil in het koninkrijk en dat iets is de vastgoed-business.

Mijn tip: investeer in sloopbedrijven. Die gaan gouden tijden tegemoet.

[Geheel en al tussen haakjes: De woningmarkt en de hypotheek-aftrek — de etterende wond die dokter Rutte rustig laat zweren: — gaat iedereen raken. Zodra geld duurder wordt, en dan bedoel ik geleend geld, en het gebeurt vast en zeker op korte of misschien iets langere termijn (centrale banken kunnen niet onbeperkt geld in de markten pompen, dat veroorzaakt inflatie), dan krijgt de overheid het voor de kiezen, want die moet die stijgende rente mede-financieren in de vorm van de hypotheekrenteaftrek. En dat is geen kattepis. Eén procent rente-stijging op al die uitstaande hypotheken kost de staat miljarden.
Stel je voor: een paar procent rente-stijging doet die hele bezuinigingsronde van 18 miljard teniet! Henk en Ingrid weten niet wat hun straks overkomt: de pgb van hun gehandicapte kind afgeschaft, het pensioen naar de mallemoer en ook nog een huis dat de helft waard is van de hypotheekschuld. Geen wonder dat de PVV het probleem hypotheekrenteaftek nog niet met een meters-lange tang wil aanpakken.
De parabel van de trein die afstevent op de afgrond waar eerder een brug was, is hier absoluut van toepassing: de machinist is blind, de stoker blijft kolen op het vuur scheppen, de conducteur heeft geen informatie van de centrale, en de passagiers lezen hun Spits!, onkundig van het naderende onheil.]

Nog een keer: sloopbedrijven. En klinieken waar tattoo’s verwijderd worden. Stop daar je geld in. Heb je straks nog een aardig pensioen.